Lifelong Learning การเรียนรู้ตลอดชีวิต เพื่อรับมือกับทุกวิกฤตในอนาคต

ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาทำให้เด็กหลายคนต้องหลุดออกจากระบบการศึกษา แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าเราจะไม่สามารถเรียนรู้ทักษะต่างๆ ได้ เพราะการเรียนรู้ไม่มีที่สิ้นสุดและการเรียนรู้ก็ไม่ได้อยู่แค่ในห้องเรียนเท่านั้นแต่ยังรวมถึงการเรียนรู้นอกห้องเรียนได้ด้วย มาทำความรู้จัก Lifelong Learning หรือการเรียนรู้ตลอดชีวิตว่าคืออะไร สำคัญต่อการพัฒนาตัวเองในอนาคตอย่างไร ไปดูกัน!

Lifelong Learning การเรียนรู้ตลอดชีวิต คืออะไร

การเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning) คือรูปแบบการศึกษาที่เน้นการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ด้วยตัวเองอย่างต่อเนื่องโดยไม่จำกัดอายุ และไม่ได้จบแค่การศึกษาในระบบโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัยเท่านั้น แต่สามารถเรียนรู้ได้ตลอดชีวิตเพื่อบรรลุเป้าหมายของแต่ละคน การเรียนรู้แบบนี้จะช่วยให้พัฒนาตัวเองได้อย่างต่อเนื่อง และช่วยให้พร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงในอนาคตได้อย่างดี

Lifelong Learning สำคัญต่อการใช้ชีวิตในอนาคตอย่างไร

Lifelong Learning สำคัญต่อการใช้ชีวิตในอนาคตมากๆ เพราะโลกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วอยู่ตลอดเวลา โดยเฉพาะในด้านเทคโนโลยีและการสื่อสาร การเรียนรู้อย่างต่อเนื่องจึงช่วยให้เราสามารถปรับตัวและใช้ชีวิตในยุคที่ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วนี้ได้ นอกจากนี้ การเรียนรู้ตลอดชีวิตยังช่วยให้เรามีเป้าหมายในการใช้ชีวิตที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้น เปิดโอกาสให้ได้มุ่งเรียนรู้ไปในสิ่งที่สนใจจริงๆ และช่วยเติมเต็มคุณค่าในการใช้ชีวิตให้มีความหมายมากขึ้น

Lifelong Learning กับทักษะที่ควรมี

สำหรับ Lifelong Learning จำเป็นต้องมีทักษะสำคัญๆ ดังนี้

Creativity 

ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะสำคัญที่ช่วยให้เราสามารถเรียนรู้ได้อย่างไร้ขอบเขตและไม่มีข้อจำกัด เมื่อมีความคิดสร้างสรรค์เราจะมองเห็นโอกาสในการพัฒนาและต่อยอดความคิด ไปสู่แนวทางใหม่ๆ ได้อย่างหลากหลาย ช่วยเปิดมุมมอง และขยายขอบเขตการเรียนรู้ให้กว้างขึ้นได้

Problem Solving 

การแก้ปัญหา (Problem Solving) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะพื้นฐานที่มีความสำคัญมากในการดำเนินชีวิตและพัฒนาการด้านการเรียนรู้ ช่วยให้เราสามารถรับมือกับปัญหาและความเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อเราฝึกฝนทักษะนี้อย่างสม่ำเสมอ จะช่วยเพิ่มความมั่นใจ และความสามารถในการจัดการกับสถานการณ์ต่างๆ ที่ต้องเผชิญได้อย่างเหมาะสม

Critical Thinking 

การคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะที่กระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ในรูปแบบที่แตกต่าง ช่วยให้เรามีความกล้าที่จะคิด วิเคราะห์ และตั้งคำถามในแง่มุมที่แปลกใหม่ ทักษะนี้เป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาการเรียนรู้ให้ลึกซึ้งและมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพราะไม่ได้เป็นเพียงการรับข้อมูลเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการตั้งข้อสังเกตและการแสวงหาคำตอบในมิติที่หลากหลายอีกด้วย

Leadership 

ภาวะผู้นำ (Leadership) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะที่ช่วยเสริมสร้างความกล้าคิดกล้าทำและยังเป็นคุณสมบัติสำคัญที่ช่วยให้เราถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ไปสู่ผู้อื่นได้อีกด้วย ทักษะนี้ไม่เพียงช่วยในการพัฒนาตัวเองเท่านั้น แต่ยังสร้างประโยชน์ต่อส่วนรวมผ่านการแบ่งปันความรู้และการชี้นำผู้อื่นไปสู่เป้าหมายที่ต้องการ

Communication 

การสื่อสาร (Communication) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะพื้นฐานที่จำเป็นในทุกด้านของชีวิต โดยเฉพาะในยุคปัจจุบัน ที่การเรียนรู้ และการทำธุรกิจส่วนใหญ่ ดำเนินการผ่านช่องทางออนไลน์ ความสามารถในการสื่อสารที่ดีเป็นปัจจัยสำคัญในการสร้างความสำเร็จ ทั้งในด้านการเรียนรู้ และการทำธุรกิจในภายภาคหน้า

Collaboration 

การประสานงาน (Collaboration) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะที่สำคัญนอกเหนือจากการเรียนรู้ด้วยตัวเอง เพราะการทำงานร่วมกับผู้อื่นช่วยเปิดโอกาสให้เราได้พัฒนาตัวเองด้วย ช่วยให้เรียนรู้มุมมองใหม่ๆ และเข้าใจภาพรวมของงานได้ชัดเจนขึ้น การมีทักษะด้านการประสานงานที่ดีจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยผลักดันให้เกิดความก้าวหน้า ทั้งในด้านการทำงาน และการพัฒนาตัวเองได้อย่างต่อเนื่อง

Information Management 

การจัดการข้อมูล (Information Management) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะที่สำคัญอย่างมากในยุคนี้ เพราะในยุคที่ข้อมูลข่าวสารมีมากมายและเข้าถึงได้อย่างไม่จำกัด ความสามารถในการคัดกรอง จัดการ และประยุกต์ใช้ข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพจะช่วยให้พัฒนาทักษะการเรียนรู้ได้หลายมิติ อีกทั้งยังสามารถนำความรู้เหล่านั้นไปต่อยอดและใช้ประโยชน์ได้อย่างเหมาะสมในอนาคต

Adaptability 

การปรับตัว (Adaptability) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะที่มีความสำคัญมากในยุคที่โลก และเทคโนโลยีมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและต่อเนื่อง ความสามารถในการปรับตัวและเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ จะช่วยให้เราพร้อมรับมือกับสถานการณ์ที่ไม่คาดคิดและความท้าทายต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคตได้อย่างดี ทักษะนี้จึงเป็นเสมือนเกราะป้องกันที่ช่วยให้สามารถประสบความสำเร็จได้ในสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

Curiosity 

ความอยากรู้อยากเห็น (Curiosity) ในการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือทักษะที่ช่วยขับเคลื่อนการแสวงหาความรู้ของมนุษย์ การมีความกระหายใคร่รู้จะเป็นแรงผลักดันที่ทำให้เราพัฒนาและเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต ความอยากรู้อยากเห็นจึงเปรียบเสมือนเครื่องมือที่ช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตและกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาตัวเองอย่างไม่มีที่สิ้นสุด

Lifelong Learning สร้างได้อย่างไร

การเรียนรู้ตลอดชีวิต คือทักษะที่สามารถสร้างได้ง่ายๆ ด้วยกระบวนการสร้าง ดังนี้

• มี Growth Mindset เพื่อสร้างความเชื่อมั่นว่าเราสามารถเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ได้เสมอ ไม่ว่าจะยากเพียงใด ผู้ที่มี Growth Mindset มักจะมี Curiosity Mindset หรือความอยากรู้อยากเห็น ที่คอยผลักดันให้เกิดแรงจูงใจในการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง จนพัฒนาเป็น Lifelong Learner ในที่สุด
• เข้าใจหลัก Learning How to Learn หรือวิธีการเรียนรู้อย่างถูกวิธี เพราะแม้จะมีเป้าหมายชัดเจน แต่บางครั้งความยากของเนื้อหาอาจทำให้ล้มเลิกได้ การเข้าใจวิธีการเรียนรู้ที่ถูกต้องจึงเป็นกุญแจสำคัญสู่การเป็น Lifelong Learner ที่แท้จริง
• เรียนรู้ด้วยตัวเอง (Self-Learning) เป็นหัวใจสำคัญของ Lifelong Learning เพราะเป็นการแสวงหาความรู้จากแหล่งต่างๆ ด้วยตัวเอง แล้วมาทดลองปฏิบัติ ลองผิดลองถูก จนเกิดความชำนาญ และประยุกต์ใช้ได้หลากหลาย
• มี Active Learning เพื่อเน้นลงมือปฏิบัติจริง นำความรู้มาทดลองใช้จริง เพื่อให้เข้าใจความเชื่อมโยงของแนวคิดต่างๆ และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์อื่นได้ 

Lifelong Learning ตอบโจทย์คนกลุ่มไหนบ้าง

การฝึกทักษะ Lifelong Learning จำเป็นมากในอนาคต คนทุกกลุ่มจำเป็นต้องฝึกเรียนรู้ไว้เพื่อให้ใช้ชีวิตได้อย่างราบรื่น 

เด็กและเยาวชนที่หลุดจากระบบการศึกษา

ทักษะการเรียนรู้ตลอดชีวิตช่วยเด็กและเยาวชนที่หลุดจากระบบการศึกษาได้ เพราะเปิดโอกาสให้เรียนรู้ได้อย่างอิสระโดยไม่จำกัดรูปแบบและเวลา เลือกเรียนในสิ่งที่สนใจหรือตรงกับความถนัดของตัวเองได้ ไม่ว่าจะเป็นทักษะอาชีพ งานฝีมือ หรือความรู้เฉพาะทาง

Lifelong Learning ช่วยสร้างความมั่นใจและแรงบันดาลใจ ไม่มีกรอบหรือการประเมินผลแบบเดิมๆ ส่งผลให้คนกลุ่มนี้กล้าที่จะเรียนรู้และพัฒนาตัวเอง นำความรู้ไปต่อยอดในการประกอบอาชีพหรือสร้างรายได้โดยตรง ซึ่งเป็นทางเลือกที่สำคัญสำหรับคนที่ไม่สามารถเรียนในระบบการศึกษาปกติได้

นักศึกษาในระดับอุดมศึกษา

ทักษะการเรียนรู้ตลอดชีวิตมีบทบาทสำคัญในการพัฒนานักศึกษาระดับอุดมศึกษา ช่วยส่งเสริมให้เรียนรู้นอกห้องเรียนให้ค้นคว้าและพัฒนาตัวเองได้อย่างต่อเนื่อง อีกทั้งยังช่วยเตรียมความพร้อมสำหรับการทำงานในอนาคตที่ต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา 

การฝึกทักษะ Lifelong Learning ในระดับอุดมศึกษา จะส่งเสริมผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย เช่น การเรียนรู้แบบ Active Learning การฝึกงาน โครงการแลกเปลี่ยน และการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการเรียนรู้ เพื่อให้นักศึกษาได้พัฒนาทักษะและทัศนคติที่จำเป็น

กลุ่มคนทำงาน

การเรียนรู้ตลอดชีวิตช่วยส่งเสริมกลุ่มคนทำงานโดยการพัฒนาทักษะและความรู้ใหม่ๆ ที่จำเป็นต่อการปรับตัวในโลกการทำงานที่มักเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในยุคที่เทคโนโลยีและนวัตกรรมมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง การเรียนรู้ตลอดชีวิตจะช่วยให้คนทำงานสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน พัฒนาความก้าวหน้าในอาชีพ และรักษาความสามารถในการแข่งขันในตลาดแรงงานได้

นอกจากนี้ ยังช่วยเปิดโอกาสในการสร้างเครือข่าย แลกเปลี่ยนความรู้ และประสบการณ์กับผู้อื่น ซึ่งอาจนำไปสู่โอกาสทางอาชีพใหม่ๆ หรือการพัฒนาธุรกิจของตัวเอง การเรียนรู้แบบนี้ยังช่วยเพิ่มความมั่นใจ ความคิดสร้างสรรค์ และทักษะการแก้ปัญหา ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่องค์กรต่างๆ ต้องการในปัจจุบัน

กลุ่มผู้สูงอายุ

การเรียนรู้ตลอดชีวิตช่วยส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ให้พวกเขายังมีความกระตือรือร้นในการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ พัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับการใช้ชีวิตในยุคดิจิทัล และปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมได้ดีขึ้น 

นอกจากนี้ การเรียนรู้แบบนี้ยังช่วยชะลอความเสื่อมของสมอง ลดความเสี่ยงของโรคสมองเสื่อม เป็นแหล่งสร้างเครือข่ายทางสังคมและส่งเสริมสุขภาพจิตผ่านการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น ทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกมีคุณค่าและมีเป้าหมายในการใช้ชีวิตมากขึ้น

รวม 4 องค์กรสนับสนุนการเรียนรู้ตลอดชีวิตในไทย ที่น่าสนใจ

เพื่อฝึกทักษะ Lifelong Learning จึงทำให้เกิดองค์กรต่างๆ ในไทย เพื่อการสนับสนุนการเรียนรู้ตลอดชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนี้

1. หิ่งห้อยน้อย

หิ่งห้อยน้อย เป็นเว็บไซต์และเพจเฟซบุ๊กที่ก่อตั้งโดย รวงทัพพ์ แก้วแกมจันทร์ เพื่อสร้างพื้นที่ปลอดภัยในการตั้งคำถาม แลกเปลี่ยนความรู้ และแสดงความคิดเห็นต่อประเด็นอ่อนไหวในสังคม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเพศศึกษา การคุกคามทางเพศ การตั้งครรภ์ไม่พร้อม อนามัยเจริญพันธุ์ การหย่าร้าง การกลั่นแกล้ง ความหลากหลายทางเพศ และความตาย

แพลตฟอร์มนี้เน้นการสร้างการเรียนรู้ และพัฒนาทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) สำหรับเยาวชน โดยผู้ใช้สามารถเข้าถึงได้ทุกที่ ทุกเวลา นอกจานนี้ทุกคนจะเป็นผู้ใช้นิรนามที่ไม่ต้องระบุตัวตน เพศ หรืออายุ ในการเข้าร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็น เพื่อความปลอดภัยของผู้เขช้าใช้งาน

• ที่อยู่: –
• เบอร์ติดต่อ: –
• เว็บไซต์: https://hinghoynoy.org/

2. SPARK club

SPARK Club เกิดขึ้นจากความตั้งใจของกลุ่มนักศึกษา ที่ต้องการช่วยเพื่อนๆ ให้ค้นพบตัวตน โดยเน้นการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ ที่เปิดโอกาสให้ทุกคนได้แสดงออกและพัฒนาทักษะในสิ่งที่ชอบ ผ่านการจัดกิจกรรมที่หลากหลายเพื่อส่งเสริมการค้นหาตัวเอง การมีชีวิตที่มีความสุข และการเตรียมพร้อมสู่การทำงานที่ชอบ

องค์กรนี้มีส่วนช่วยให้เยาวชนเข้าถึงทรัพยากรและการสนับสนุนที่จำเป็นสำหรับการเป็นผู้นำในอนาคต ผ่านกิจกรรมที่ช่วยเพิ่มโอกาสการเรียนรู้ สร้างแรงบันดาลใจ และเสริมสร้างทักษะสำคัญ เช่น การจัดการตัวเอง การวางแผนอาชีพ และการพัฒนาภาวะผู้นำ ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญในการสร้างสังคมที่ยั่งยืนและมีคุณภาพ

• ที่อยู่: ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล นครปฐม
• เบอร์ติดต่อ: 095-898-8245
• เว็บไซต์: https://www.facebook.com/profile.php?id=61555363706265

3. Let’s play more เล่นเปลี่ยนโลก

Let’s play more เล่นเปลี่ยนโลก เป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ที่ส่งเสริมการเล่นอิสระ (Free Play) ของเด็กในประเทศไทย โดยใช้การเล่นเป็นเครื่องมือพัฒนาเด็กให้เติบโตอย่างมีความสุขและพร้อมรับมือกับยุค VUCA World องค์กรมุ่งเน้นการผสมผสานการศึกษาและการเล่นให้ไปด้วยกัน ด้วยการเพิ่มกิจกรรมการเล่นในการเรียนการสอนทุกระดับชั้นตั้งแต่ปฐมวัยจนถึงมัธยม

การเล่นอย่างอิสระจะช่วยพัฒนาเด็กในด้านต่างๆ ทั้งทักษะชีวิตและสุขภาวะทั้ง 4 มิติ ได้แก่ ร่างกาย จิตใจ ปัญญา และสังคม อีกทั้งยังช่วยให้ผู้ใหญ่เข้าใจ และเห็นแนวทางการพัฒนาเด็กมากขึ้น เด็กได้ฝึกพัฒนาการ สมองและความคิดสร้างสรรค์ผ่านการออกแบบการเล่นด้วยตัวเอง ซึ่งส่งผลต่อการเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่แข็งแกร่ง มั่นคงในจิตใจ และรู้จักบริหารจัดการอารมณ์ได้ดีในอนาคต

• ที่อยู่: –
• เบอร์ติดต่อ: 02-617-1919
• เว็บไซต์: http://www.letsplaymore.org 

4. เครือข่ายสาธารณศึกษา (Feel Trip)

เครือข่ายสาธารณศึกษา (Feel Trip) ส่งเสริมการเรียนรู้ผ่านการเชื่อมโยงพื้นที่เรียนรู้หลากหลายรูปแบบ โดยมีแนวคิดในการส่งเสริมให้เด็ก เยาวชน และคนรุ่นใหม่ค้นพบตัวเอง พัฒนาทักษะการแสวงหาความรู้และสร้างสรรค์กระบวนการเรียนรู้ด้วยตัวเองตามความสนใจและต้นทุนของชุมชน เพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองที่มีความภาคภูมิใจในตัวเอง มีคุณภาพชีวิตที่ดีทั้งระดับปัจเจกและครอบครัว เชื่อมโยงสู่ชุมชน สังคม และโลกบนพื้นฐานของการเคารพความหลากหลาย 

องค์กรให้ความสำคัญกับการเรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติ การทดลอง และการวิเคราะห์สถานการณ์ ที่เชื่อมโยงตัวเองกับสังคม โดยสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านการออกแบบพื้นที่ที่เชื่อมโยงกับชีวิตจริง เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีอิสระในการออกแบบการเรียนรู้ของตัวเองให้เกิดการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมและสะท้อนความรู้ผ่านผลงานสื่อสารสาธารณะได้

• ที่อยู่: –
• เบอร์ติดต่อ: –
• เว็บไซต์: https://www.facebook.com/FeelTripTH/ 

สรุป

Lifelong Learning คือแนวคิดการศึกษาที่ไม่จำกัดอายุ เน้นการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ด้วยตัวเองอย่างต่อเนื่อง โดยไม่ได้จบแค่การศึกษาในระบบโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัย การเรียนรู้ตลอดชีวิตมีความสำคัญมากในโลกปัจจุบันที่ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วโดยเฉพาะด้านเทคโนโลยีและการสื่อสาร เพราะจะช่วยให้เราสามารถปรับตัวและรับมือกับการเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ การเรียนรู้ตลอดชีวิตยังช่วยกำหนดเป้าหมายชีวิตที่ชัดเจน เปิดโอกาสให้ได้เรียนรู้ในสิ่งที่สนใจ และเติมเต็มคุณค่าในการดำเนินชีวิตให้มีความหมายมากขึ้น ทำให้เกิดการพัฒนาตัวเองได้อย่างยั่งยืน

Cheewid ขอเป็นอีกหนึ่งแรง ที่จะช่วยพัฒนาทักษะ Lifelong Learning ของคุณให้มีประสิทธิภาพ เพื่อการเรียนรู้ที่ไม่สิ้นสุด พัฒนาตัวเองในแบบที่ตัวเองพอใจ และเพื่อความสุขในอนาคตที่จะเกิดขึ้น

Reference:

1. มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ. การเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning). hcu.ac.th. Published 18 September 2023. Retrieved 11 November 2024.
2. สอวช. Lifelong Learning แผนส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตให้คนไทยพร้อมรับทุกวิกฤตการณ์โลก. nxpo.or.th. Published 10 November 2021. Retrieved 11 November 2024.
3. Chulalongkornuniversity. อุปนิสัย “ผู้เรียนรู้ตลอดชีวิต” สร้างได้ นักวิจัย ครุศาสตร์ จุฬาฯ แนะวิธี. chula.ac.th. Published 17 August 2022. Retrieved 11 November 2024.
4. contentbooknotes. Lifelong learning คือ? ทำไมใครๆ ก็อยากเป็น Lifelong learner. contentbooknotes.com. Published 27 November 2022. Retrieved 11 November 2024.