5 เทรนด์การศึกษายุคใหม่ ความเปลี่ยนแปลงที่น่าจับตามอง ฉบับอัปเดตปี 2024

สังคมของเรามีความก้าวหน้าไปสู่ความเป็นโลกโลกาภิวัตน์ ทำให้หลายสิ่งหลายอย่างเปลี่ยนแปลงไป แน่นอนว่าย่อมส่งผลกระทบต่อระบบการเรียนการสอนที่ต้องพัฒนาตามให้ทันโลกยุคใหม่ด้วยเช่นกัน แล้วในปัจจุบันเทรนด์การศึกษาใดบ้างที่มีความน่าสนใจและเป็นที่จับตามอง ไปดูกันได้เลย

ทำความรู้จัก การศึกษายุคใหม่ คืออะไร

การศึกษายุคใหม่ คือ การศึกษาที่ถูกก่อร่างขึ้นมาพร้อมๆ กับความก้าวหน้าของเทคโนโลยีในโลกปัจจุบัน การเรียนการสอนถูกขยายขอบเขต เพราะความรู้ไม่ได้ถูกจำกัดอยู่แต่ในห้องเรียนอีกต่อไป แต่แหล่งเรียนรู้ที่มีคุณภาพกลับถูกดัดแปลงให้อยู่ในมือของทุกคนผ่านโลกออนไลน์

โดยเฉพาะในช่วง Covid-19 ที่ทำให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของระบบการเรียนการสอนได้อย่างชัดเจนมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังส่งผลต่อแนวโน้มในอนาคตที่จำเป็นจะต้องพึ่งพิงเทคโนโลยีที่จะเข้ามามีบทบาทสำคัญในระบบการศึกษามากขึ้น 

5 เทรนด์การศึกษายุคใหม่ที่น่าจับตามอง

เนื่องการพัฒนาในเรื่องของระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ บุคลากร ผู้สอน หรือแม้แต่ตัวผู้เรียนเองก็มีการพัฒนาไปพร้อมๆ กัน จึงทำให้มีเทรนด์การศึกษายุคใหม่ที่น่าจับตามองเกิดขึ้นมากมายในสังคม ซึ่งจะมีอะไรบ้างนั้น เรามาดูไปด้วยกันผ่านบทความนี้ได้เลย 

1. เทรนด์การใช้เทคโนโลยีในการเรียนรู้

การเรียนโดยการใช้เทคโนโลยีทางการศึกษาเข้ามาเป็นตัวช่วยมีแนวโน้มที่จะเติบโตขึ้นในอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่งตั้งแต่ในปี 2022 เป็นต้นมาที่เทคโนโลยีมีผลต่อการศึกษา ซึ่งประโยชน์ของการใช้เทคโนโลยีในการศึกษาพบว่าจะช่วยให้นักเรียนนั้นสามารถเข้าถึงแหล่งเรียนรู้ได้หลากหลายไม่ว่าจะในขณะนั้น หรือเรียนรู้แบบย้อนหลังผ่านสื่อบันทึกการสอนได้ ซึ่งจะส่งผลดีต่อผู้เรียนได้ไม่น้อยเลย นวัตกรรมการศึกษาใหม่ๆ ในโลกออนไลน์ได้แก่ การเรียนรู้ผ่านเกมซึ่งจะช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนมีความกระหายในการเรียนรู้และอยากที่จะมีส่วนร่วมในชั้นเรียนมากยิ่งขึ้น

นอกจากนี้ยังพบการเกิดขึ้นขององค์ความรู้เพื่อครูผู้สอนบนโลกออนไลน์ที่หลากหลาย เช่น InsKru องค์กรบนโลกออนไลน์ที่จะช่วยทำให้คุณครูหรือผู้สอนมาแลกเปลี่ยนประสบการณ์หรือนำเสนอไอเดียการสอนที่หลากหลายและน่าสนใจ เพื่อที่จะนำไปปรับใช้กับหลักสูตรการเรียนในโลกปัจจุบันได้ 

2. การเรียนรู้ที่เน้นไปที่ Soft skills

การศึกษายุคใหม่ไม่เพียงแต่เน้นพัฒนาทักษะทางวิชาการแต่เพียงเท่านั้น แต่ยังควบคู่ไปกับการพัฒนาทักษะทางด้านอารมณ์ ความคิด การวิเคราะห์ หรือการใช้ชีวิตในสังคมแห่งความเป็นจริงด้วยเช่นกัน โดยปัจจุบันสถาบันทางการศึกษามากมายเน้นให้ผู้เรียนมีการเรียนรู้ในทักษะเหล่านี้เพื่อให้สามารถนำไปประกอบอาชีพในอนาคตได้ และเพื่อให้ผู้เรียนสามารถนำสิ่งที่เรียนรู้ไปปรับใช้เข้ากับการทำงานจริงได้เช่นกัน

ตัวอย่างของแหล่งการเรียนรู้ยุคใหม่ที่มีการแบ่งปันข้อมูลด้าน Soft Skills ได้แก่ a-chieve ที่จะช่วยทำให้ผู้เรียนสามารถสำรวจทักษะของตนเอง เพื่อวางแผนเส้นทางอาชีพในอนาคตของตนเองได้ เพื่อมุ่งไปสู่เป้าหมายที่ตนวางไว้ 

3. การเรียนรู้ขนาดพอดีคำ (Nano Learning)

การเรียนรู้ยุคใหม่กำลังเปลี่ยนแปลงวิธีการในการเรียนโดยการลดเวลาแต่เพิ่มคุณภาพทางการศึกษา เนื่องจากเทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เทรนด์บนโลกออนไลน์ก็มีการผันแปรอยู่ตลอดเวลา จึงทำให้พบว่าปัจจุบันคนมักให้ความสนใจต่อสิ่งที่มีความรวดเร็วและเข้าใจได้ง่าย ดังนั้นวิธีการเรียนรู้ขนาดพอดีคำนี้เองจะช่วยทำให้ผู้เรียนลดเวลาในการเรียนลงได้ แต่จะช่วยทำให้ผู้เรียนสามารถจดจำรายละเอียดได้มากขึ้น ผ่านการนำเสนอองค์ความรู้ที่รวดเร็วและน่าสนใจ 

4. การเรียนรู้ที่เน้นอำนวยความสะดวกให้ผู้เรียน

นวัตกรรมการศึกษาใหม่ๆ ส่งผลทำให้ผู้เรียนสามารถเข้าถึงแหล่งเรียนรู้ได้ด้วยตนเองตามความสนใจของพวกเขา ดังนั้นจึงทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างครูผู้สอนและนักเรียนเปลี่ยนแปลงไป โดยในปัจจุบันสิ่งที่มีความท้าทายต่อผู้สอนในการศึกษายุคใหม่คือบทบาทที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างสิ้นเชิง โดยหน้าที่หลักของผู้สอนกลับไม่ใช่การสอนแต่เป็นการสนับสนุนให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง และช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนแสวงหาความรู้อยู่ตลอดเวลา 

5. เน้นการเรียนรู้ระยะยาว

แนวโน้มการศึกษายุคใหม่คือการเรียนรู้ระยะยาว เนื่องด้วยในชีวิตความเป็นจริงที่ผู้คนต้องมีการพัฒนาทักษะของตนเองอยู่เสมอๆ ตามการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีและสังคม จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้เลยที่จะต้องนำตัวเองเข้าไปสู่กระบวนการเรียนรู้ใหม่ๆ อยู่ตลอดเวลา ดังนั้นสิ่งที่เคยเรียนมาอาจเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยทำให้ผู้เรียนมีพื้นฐานที่เพียงพอในการประกอบอาชีพหรือการใช้ชีวิต แต่การเน้นให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเองนั้นจะช่วยทำให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาทักษะของตนเองได้ในอนาคต ซึ่งปฏิเสธไม่ได้เลยว่าปัจจุบันผู้คนจำเป็นที่จะต้องมีการเรียนรู้สิ่งใหม่อยู่เสมอ เพื่อให้เท่าทันต่อโลกที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว 

การศึกษายุคใหม่ กับการเรียนรู้ที่เปลี่ยนไป มีอะไรบ้าง

การศึกษายุคใหม่นั้นมีหลากหลายสิ่งที่ถูกเปลี่ยนแปลงให้มีความก้าวหน้า และระบบการศึกษาก็มีการพัฒนามากยิ่งขึ้น ซึ่งมีอะไรบ้างนั้นเราจะมาดูกันผ่านบทความนี้เลย

• สถานที่และเวลาในการเรียนรู้

การเรียนการสอนในยุคใหม่ จะเปลี่ยนแปลงและขยายขอบเขตของสถานที่และเวลาในการเรียนรู้ โดยนักเรียนอาจจะสามารถเรียนในเวลาและสถานที่แตกต่างกันได้ โดยการใช้ระบบ eLearning ผ่านทางนวัตกรรมใหม่ๆ ทางการศึกษาเพื่อเพิ่มโอกาสในการเรียนรู้ให้แก่นักเรียน อีกทั้งการปรับเปลี่ยนรูปแบบคือการเรียนทฤษฎีอาจเรียนรู้นอกห้องเรียน ในขณะที่การปฏิบัติอาจจะต้องเข้าห้องเรียนเพื่อรับคำแนะนำจากคุณครูหรือผู้เชี่ยวชาญแบบตัวต่อตัว 

• ปรับการเรียนรู้ให้เข้ากับตัวบุคคล

การปรับการเรียนให้เหมาะสมกับตัวบุคคลเป็นหนึ่งในการศึกษายุคใหม่ที่น่าสนใจ เพราะจะช่วยให้นักเรียนได้รับความรู้ และรูปแบบของการเรียนการสอนที่เหมาะกับตนเอง โดยนักเรียนที่มีความถนัดในด้านหนึ่งๆ ก็อาจจะถูกเพิ่มความท้าทายให้แก่ตนเอง หรือนักเรียนที่ยังคงบกพร่องในบางเรื่องก็จะถูกให้ฝึกฝนเพิ่มมากขึ้น เพื่อที่จะได้พัฒนาศักยภาพในการเรียนรู้ของตนเองได้อย่างเหมาะสม 

• เลือกสิ่งที่จะเรียนรู้เองได้

ผู้เรียนสามารถตัดสินใจเลือกสิ่งที่ต้องการจะเรียนรู้ได้เอง ไม่ว่าจะเลือกตามทักษะ ประสบการณ์ หรือความเหมาะสมเพื่อนำไปต่อยอด ซึ่งจะมีความคล้ายคลึงกับการปรับการเรียนรู้ให้เข้ากับตัวบุคคล โดยกระบวนการการเรียนรู้อาจแตกต่างกันไปตามความต้องการของแต่ละบุคคล แต่เป้าหมายก็เพื่อเสริมสร้างศักยภาพให้แก่ผู้เรียน 

• เน้นใช้งาน แทนการท่องจำ

ใช้การเรียนรู้ผ่านการลงมือทำจริงผ่านทักษะที่ได้เรียนมา โดยเมื่อผู้เรียนได้มีการเรียนรู้ที่ถูกต้องและเหมาะสมแล้วก็จะต้องนำสิ่งที่เรียนรู้มาปรับใช้เพื่อสร้างสรรค์ผลงานต่างๆ ที่สะท้อนให้เห็นถึงองค์ความรู้ที่ได้รับ อาจเป็นผ่านการทำงานกลุ่มร่วมกับผู้อื่น เพื่อที่จะช่วยเพิ่มพูนทั้งความรู้และทักษะการทำงานหรือการแก้ปัญหา 

• ฝึกให้ลงสนามจริง

ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าเทคโนโลยีนั้นมีผลต่อการศึกษายุคใหม่มากๆ หากแต่ในเรื่องของการเรียนรู้อย่างรอบด้านนั้นจำเป็นที่จะต้องให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ผ่านการลงสนาม หรือการนำไปใช้ในชีวิตจริงนั้น ดังนั้นจึงยังคงใช้การเรียนรู้แบบการมีปฏิสัมพันธ์กันในชีวิตจริงกับครูผู้สอนและผู้เรียนคนอื่นๆ ซึ่งนับได้ว่าเป็นระบบการเรียนรู้ที่ยังคงมีความสำคัญทั้งในปัจจุบันและในอนาคตด้วย

• ฝึกตีความข้อมูลให้เป็น

ในอนาคตมีความเป็นไปได้อย่างยิ่งที่จะต้องมีนวัตกรรมการศึกษาใหม่ๆ เกิดขึ้น โดยเฉพาะโปรแกรมในการวิเคราะห์ข้อมูลทางตัวเลขและสถิติ แต่อย่างไรก็ตามตัวเลขและสถิติเหล่านี้ก็ยังคงต้องพึ่งพาทักษะของมนุษย์ในการตีความเพื่อให้ได้ข้อมูลที่มีเหตุและผลหรือตรรกะทางความคิด เพื่อนำไปสู่การเผยแพร่ความรู้ไปสู่สาธารณชนได้เช่นกัน การฝึกตีความสถิติจึงเป็นการศึกษาเพื่อใช้งานนวัตกรรมใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นมา เพื่อให้เด็กเท่าทันและปรับตัวให้เข้ากับโลกได้มากขึ้น

• การสอบที่เปลี่ยนไป

เนื่องด้วยการเรียนที่เปลี่ยนแปลงไปย่อมส่งผลทำให้รูปแบบการสอบต้องมีการปรับเปลี่ยนด้วยเช่นกัน เนื่องจากมีความกังวลว่าในบางครั้งการวัดระดับหรือทักษะของผู้เรียนผ่านระบบออนไลน์ หรือใช้เทคโนโลยีมาช่วยในการชี้วัดผลการเรียนรู้อาจไม่เหมาะสมกับผู้เรียนบางคน หรืออาจไม่เหมาะกับบางรายวิชา ดังนั้นการวัดระดับการเรียนรู้อาจทำควบคู่ไปกับการเรียนการสอน หรือวัดทักษะผ่านการลงมือปฏิบัติจริงในห้องเรียนผ่านการทำงานต่างๆ เป็นต้น 

• เน้นไปที่การให้คำปรึกษา มากกว่าการสอน

แนวโน้มการศึกษายุคใหม่ในอีก 20 ข้างหน้านั้นมีความเป็นไปได้ว่าผู้เรียนจะมีความต้องการอิสระทางการเรียนรู้มากยิ่งขึ้น ดังนั้นครูผู้สอนหรือสถาบันทางศึกษาจึงอาจมีบทบาทเป็นผู้ให้คำแนะนำและคอยชี้แนะมากกว่าการทำหน้าที่สอนโดยตรง แต่อย่างไรก็ตามครูผู้สอนและสถาบันทางการศึกษาก็ยังคงมีความสำคัญต่อกระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียนเช่นเดิม 

สรุป

ดังนั้น การศึกษายุคใหม่จึงเป็นการเปลี่ยนระบบและรูปแบบทางการศึกษาให้เท่าทันต่อโลกของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป โดยในปัจจุบันและแนวโน้มในอนาคตพบว่าเทคโนโลยีจะเข้ามามีส่วนสำคัญในการศึกษาเพิ่มมากยิ่งขึ้น จึงทำให้บทบาทของผู้สอนเปลี่ยนแปลงไปเป็นผู้สนับสนุนทางการศึกษา ซึ่งจะช่วยทำให้ผู้เรียนมีความสะดวกและได้รับองค์ความรู้ที่เหมาะสมต่อทักษะหรือความต้องการของผู้เรียน อีกทั้งจะช่วยทำให้ทั้งผู้เรียนและผู้สอนสามารถพัฒนาตนเองให้เท่าทันกับโลกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว 

อย่างไรก็ตาม แม้การศึกษายุคใหม่มีความก้าวหน้าขึ้นจากเมื่อก่อนมาก ทั้งหลักสูตรใหม่ๆ ที่เป็นสากลมากขึ้น และสร้างโอกาสทางการศึกษาได้มากกว่าเมื่อก่อน แต่ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาในประเทศไทยยังคงมีให้เห็นอยู่ ไม่ว่าจะคุณภาพการศึกษาที่ต่ำ ปัญหาการขาดแคลนทรัพยากรไม่ว่าจะทางการศึกษา และทรัพยากรผู้สอน ล้วนแล้วแต่เป็นปัญหาที่ต้องได้รับการแก้ไขให้ได้ หากผู้อ่านสนใจเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยในการสนับสนุนการศึกษาผ่านการระดมทุนให้กับองค์กรที่มีความเกี่ยวข้องกับการศึกษา

คุณสามารถเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนโครงการต่างๆ ได้ผ่าน Cheewid ตัวกลางในการนำความหวังดีและความช่วยเหลือของทุกคนส่งไปให้ถึงมือผู้รับ เราเป็นองค์กรไม่แสวงหากำไรที่มีส่งผ่านทุกการบริจาคไปยังองค์กรเพื่อสังคมโดยตรง ทุกคนสามารถวางใจได้ว่าความช่วยเหลือของทุกคนจะไปถึงผู้รับได้อย่างแน่นอน 

Reference:

1. a-chieve. ออกแบบเส้นทางชีวิตของตัวเองได้แล้ววันนี้. a-chieve.org. Retrieved 24 July 2023.
2. insKru. https://inskru.com/. Retrieved 24 July 2023.
3. Christiaan Henny. 9 Things That Will Shape The Future Of Education: What Learning Will Look Like In 20 Years?.  elearningindustry.com. Published on 01 June 2016. Retrieved 23 July 2023.
4. Eric Debetaz. The top 5 Trends in Education to watch in 2023. hospitalityinsights.ehl.edu.  Retrieved 24 July 2023.